De geschiedenis van PortAventura – Deel 1

PortAventura World viert in 2020 z’n 25ste verjaardag. Op 2 mei 1995 maakte het publiek voor het eerst kennis met een themepark van wereldklasse; iets wat op dat moment zo goed als ongezien was in onze contreien. Vandaag behoort het pretparkresort bij Salou voor vele coasterfans tot de absolute topbestemmingen binnen Europa.

In deze artikelreeks doen we de interessante geschiedenis van PortAventura uit de doeken. In dit eerste deel belichten we de periode voor de opening van het park.

De start…loopt volledig gelijk met die van een ander Europees park…

December 1983. In Glendale, een buitenwijk van Los Angeles, maken de Walt Disney Imagineers zich klaar om te feesten. De feestdagen komen er immers aan, en eerder dat jaar zijn de bouwwerken aan Tokyo Disneyland in Japan voltooid. Reeds enkele maanden na opening blijkt het Japanse park een echte goudmijn te zijn.

Maar Disney is niet gelukkig met het succes in Japan. Het park is een beetje het slachtoffer van zijn succes en vooral: het park is niet in handen van Disney. Meer zelfs, Disney heeft zelf geen cent uitgegeven aan de bouw van Tokyo Disneyland. Het is de “Oriental Land Company”, een consortium van grote Japanse bedrijven, dat het park gefinancieerd heeft en uitbaat. Disney kan enkel geld slaan uit de licenties voor het gebruik van de figuren en attracties, en uit 5% van de merchandise verkoop. Tokyo Disneyland was wel het bewijs dat het concept van een Disney park ook aanslaat buiten Amerika.  De volgende keer zou Disney niet toelaten dat anderen met de inkomsten gaan lopen.

In Los Angeles vragen de Imagineers zich af wat hun volgende project zou kunnen worden. Bij het bekijken van de archieven realiseerden ze zich dat zowat elk land reeds een aanvraag heeft ingediend om een Disneypark te bouwen. De Imagineers concluderen dat het volgende Disney park in Europa moet komen.

Disney komt naar Europa

In 1985 komt het Europese project opnieuw ter sprake wanneer Michael Eisner en Frank Wells het Disney-management vervoegen. Het was tijd om de plannen voor Euro Disney concreet te maken. Uit een marktonderzoek bleek dat de meeste bezoekers van Euro Disney uit Engeland, Duitsland en Italië zouden komen. Wanneer je iets wil bouwen dat zo dicht mogelijk bij deze landen ligt, kom je al snel in Frankrijk uit.

Uiteindelijk heeft men 1.200 mogelijke locaties doorheen Europa bestudeerd, en zijn de onderhandelingen met verschillende overheden gestart. Bij die onderhandelingen heeft Disney een groot voordeel. Overal waar Mickey Mouse eerder een park geopend had, zijn duizenden nieuwe jobs gecreëerd. Om nog maar te zwijgen van de miljoenen bezoekers die het park elk jaar zouden bezoeken.

De Disney Imagineers bezochten de locaties één voor één, en weerhield er twee: Marne-La-Vallee bij Parijs en het Spaanse Salou.
Het park in Spanje bouwen zou de meest voor de hand liggende oplossing zijn. Het weer is er het grootste deel van het jaar immers vergelijkbaar met dat van Orlando.
Marne-La-Vallee ligt dan weer dicht bij Parijs en is ook centraal gesitueerd binnen West-Europa. Dat laatste is een belangrijke factor voor het slagen van het nieuwe resort. De locatie ligt op minder dan 4 uur rijden voor 68 miljoen mensen, en op twee uur vliegen voor 300 miljoen mensen.

Tijdens onderhandelingen in 1985 kan Disney, dankzij de hulp van de toenmalige Franse President Mitterand, 1943 hectare aan bietenvelden in Marne-La-Vallée aankopen voor “amper” $5.000 per hectare. Dit maakt de keuze van Disney voor Frankrijk simpel. De Spaanse onderhandelaars blijven met het stuk land in vila-seca/salou verdwaasd achter.

Ben je ook geïnteresseerd in de geschiedenis van Disneyland Paris? Lees het volledige verhaal op pretparken.be.

Anheuser-Busch wilt het wel doen…

Toch vindt de lokale overheid snel een nieuwe partner om in Salou een pretparkresort op wereldniveau te bouwen. Anheuser-Busch, bekend van de grote Busch Gardens parken in Amerika; is geïnteresseerd om het eerste ‘Parque Busch’ te openen in Spanje.

Tegen augustus 1989 heeft het bedrijf al meer dan 400 hectares aangekocht. Net iets meer dan de helft dan wat het voor ogen had. De Staat helpt het project de rest van de gronden in bezit te krijgen door een reeks van onteigeningen.
Anheuser-Busch heeft tegen het einde van 1989 al meer dan 16 miljoen euro geïnvesteerd. Om het resort te bouwen is er nog eens 431 miljoen nodig, waarvan 180 miljoen voor het park.

Een splitsing met grote gevolgen

In 1990 splitsen Vila-Seca en Salou en vormen vanaf dan twee aparte gemeentes. PortAventura ligt op beide grondgebieden en er onstaat een politiek getouwtrek. Zowel Vila-Seca als Salou dringen er immers op aan om de ingang in hun gemeente te bouwen. Anheuser-Busch raakt het gebakkelei beu en kondigt aan zich terug te trekken uit het project.

De overkoepelende overheid van Cataluña wil echter niet weten van een tweede ‘Euro Disney’ opportuniteit die verloren zou gaan. Het zet de schouders onder het project en roept de hulp in van Javier de la Rosa. De la Rosa is op dat moment de eigenaar van Tibidabo in Barcelona.

Van Busch Gardens naar Tibi-Gardens

Javier de la Rosa slaagt er in om Anheuser-Busch aan boord te houden. Samen richten ze in mei 1991 een nieuwe onderneming op: “Grand Peninsula”. 20% van de aandelen blijven bij Anheuser-Busch, en de overige 80% komen in handen van ‘Gran Tibidabo’; het bedrijf van de la Rosa. Hieruit ontstaat een nieuwe naam voor het park; ‘Tibi-Gardens’.

Europa is niet Amerika

Intussen is ook duidelijk geworden dat Disney te weinig rekening heeft gehouden met het Europese publiek. Tibi-Gardens wil niet diezelfde fouten maken. Het originele (Amerikaanse) masterplan van Busch Gardens wordt bijgevolg onder de loupe genomen door een Europees planningsbureau. Net zoals in Parijs hadden de Amerikanen het gastronomisch aanbod onderschat. In de aanbevelingen staat dat Europeanen bourgondiërs zijn en bereid zijn om meer tijd te spenderen op restaurant. De Amerikanen dachten ook dat Spanjaarden geen pizza zouden eten – wat uiteraard niet klopt. Dankzij de bevindingen van het Europees onderzoek gaat men de gastronomie uitbreiden en opkrikken.

Het originele attractieaanbod van het park was al bepaald door Anheiser-Busch. Hoewel het Europese planningsbureau een darkride miste, is hier geen gevolg aan gegeven. Blijkbaar hadden enkele van de Amerikaans topmanagers een aversie voor besloten ruimtes.

Op 9 april 1992 publiceert een Spaanse krant de recentste versie van parkplan. Vind jij de verschillen met het uiteindelijke park? Let ook op de uitbreidingsplannen; hier maakt men al melding van een tweede en derde park.

Grote verwachtingen

Op 28 april 1992 vindt de eerstesteenlegging plaats en start de constructie van het park. Het vooruitzicht is om te openen in de lente van 1995. Bekijk een video van de constructie op YouTube.

In januari 1993 wordt Fesca, een plaatselijke electriciteitsleverancier, aandeelhouder. Het koopt 10% van de aandelen, vermoedelijk onder druk van de staat.

Een jaar later volgt er een groot artikel in the Spaanse krant ABC. Hierbij wordt het duidelijk dat het project niet heeft stilgelegen.

In het artikel kondigt men aan dat er naast het themapark met een dagelijkse capaciteit van 40.000 gasten, ook een golfterrein, sportterreinen, een hotel direct aan zee en 200 woningen komen. Na acht of negen jaar zou er een tweede park openen: een mengeling van filmstudios en een wetenschapspark.
In het openingsjaar verwacht men 2 miljoen bezoekers. Dat aantal zou daarna met 250.000 bezoekers per jaar moeten groeien in 1996 en 1997. Voor de jaren daarna voorspelt men een gezonde lichte groei van 2% per jaar.

Van Tibi-Gardens naar Port Aventura

Volgend op dit artikel (januari 1994) worden de kaarten opnieuw geschud wanneer Javier de la Rosa de gevangenis in vliegt. Tijdens zijn zoektocht naar investeerders heeft hij heel wat geld van Grand Peninsula versluisd naar zijn eigen bankrekening. Gelukkig komt het met het park allemaal goed en worden nieuwe investeerders al snel gevonden. De aandelen worden als volgt verdeeld:

• 40% – Pearson Group – ook bekend als de Tussauds Group (nu Merlin Entertainments)
• 30% – La Caixa – een Spaanse bank
• 20% – Anheuser-Busch
• 10% – Fecsa

Omdat men vreest dat de naam Tibi-Gardens te veel verbonden zou zijn met het schandaal rond Javier de la Rosa, beslist men het park een nieuwe naam te geven. Op 21 mei 1994 vinden we deze naam voor het eerst terug in de Spaanse media: “Port Aventura”.

Op naar de opening!

De eerste brochures werden niet veel later gedrukt en verdeeld over de reisbureau’s in Europa. Op de blog van een Spaanse coasterfan kan je deze heel gedetailleerd terugvinden. Let vooral op de last minute veranderingen die het park nog doorvoerde tussen deze brochure en de opening.

Eén dag voor de officiële opening, op 30 april 1995, publiceren de Spaanse kranten artikels over het gloednieuwe park. Deze moesten het Spaanse publiek warm maken voor Port Aventura.
Niet veel later verschijnen er ook artikels in de Belgische media.

Minutenlange reclamespots moet de mensenmassa naar Salou brengen. Een Spaanse, eerder filmische spot dat inspeelt op de verschillende themazones in het park; en een internationale spot dat vooral op de attracties focust. Je vindt beide versies hieronder.

De verwachtingen zijn hoog gespannen wanneer het park eindelijk zijn deuren opent op 2 mei 1995. Zal het park het vooropgesteld bezoekersaantal halen? Zijn de prachtige concept arts ook zo uitgewerkt in de decors en attracties? Het antwoord lees je binnenkort in deel twee van onze artikelreeks. Hou dus onze website goed in de gaten.

Vond je dit artikel interessant? Heb je feedback? Laat het ons weten door hieronder een reactie achter te laten